Polityka gromadzenia zbiorów

Muzeum Kaszubskiego im. Franciszka Tredera w Kartuzach


Wstęp

Muzeum Kaszubskie im. Franciszka Tredera w Kartuzach realizuje zadania zawarte w ustawie o muzeach, a szczegółowo określone w statucie instytucji. Najważniejsze z nich to: gromadzenie dóbr dziedzictwa kulturalnego Kaszub, o charakterze materialnym i niematerialnym, ich trwałe przechowywanie, ochrona, konserwacja oraz udostępnianie. Muzeum gromadzi zbiory z zakresu archeologii, numizmatyki, ikonografii, kartografii, historii, sztuki, rzemiosła artystycznego, etnografii i techniki.

Historia Muzeum i gromadzenia jego zbiorów

Pierwsze próby stworzenia Muzeum w Kartuzach podjęto w okresie międzywojennym. Działania te przerwał wybuch II wojny światowej. Po jej zakończeniu prace podjęto na nowo. W 1945 r. organizacją i prowadzeniem Muzeum zajął się Powiatowy Ośrodek Krzewienia Kultury i Sztuki w Kartuzach, którego dyrektorem był Edward Ogórek, sekretarzem dr Henryk Kotowski, skarbnikiem zaś Emil Lniski. Przy Muzeum uruchomiono pracownię haftu kaszubskiego, którą prowadziła Franciszka Majkowska. Pierwszą siedzibą Muzeum stał się budynek przy ul. Gdańskiej 15 tzw. „Dwór Kaszubski”.

W 1946 r. Muzeum przeniosło się do gmachu przy ulicy Kościerskiej 1, zwolnionego przez Urząd Bezpieczeństwa. W 1946 r. w zatwierdzonym planie budżetowym jako kierownik Muzeum widnieje Edward Ogórek, a jako społeczny kustosz Leopold Kosiński. Mając na uwadze wiedzę i doświadczenie Franciszka Tredera w kolekcjonowaniu artefaktów Powiatowy Komitet do Spraw Kultury poprosił go o zreorganizowanie Muzeum i przeprowadzenie inwentaryzacji. Zbiory, w tym czasie, liczyły 241 eksponatów. Pochodziły z kolekcji prywatnych: Franciszki Majkowskiej, Henryka Kotowskiego oraz Edwarda Ogórka. Należy jednak pamiętać, że Majkowska wyprowadzając się z Kartuz, w późniejszym okresie, zabrała większość swojej kolekcji.

W 1947 r. powstało Towarzystwo Miłośników Muzeum Kaszubskiego im. dr. Aleksandra Majkowskiego. Głównym celem stowarzyszenia było gromadzenie i konserwacja zabytków i przedmiotów charakteryzujących folklor kaszubski oraz roztoczenie opieki nad Muzeum Kaszubskim w Kartuzach.1 stycznia 1950 r. Muzeum Kaszubskie zostało upaństwowione, Towarzystwo Miłośników Muzeum Kaszubskiego im. dr. Aleksandra Majkowskiego z siedzibą w Gdańsku zostało zlikwidowane, zaś Franciszek Treder został mianowany pierwszym kierownikiem i pracownikiem merytorycznym – adiunktem Muzeum.

Pracę w Muzeum Kaszubskim podjęli również Augustyn Mielewczyk oraz znakomity gawędziarz kaszubski Franciszek Brzeziński. Ten ostatni wspólnie z Franciszkiem Trederem wyruszał w teren na motocyklu lub pieszo, aby pozyskać dla Muzeum nowe eksponaty. Były to przede wszystkim zabytki etnograficzne, dokumentujące życie codzienne Kaszub. W początkowych latach istnienia Muzeum Kaszubskiego na wystawie znajdowały się również eksponaty archeologiczne pochodzące z powiatu kartuskiego.

Eksponaty te (popielnice) do Muzeum sprowadził Franciszek Treder jeszcze z Borzestowa. Tam przechowywane były starannie w jego domu rodzinnym. W początkach lat pięćdziesiątych eksponaty archeologiczne Muzeum Kaszubskiego przejął Uniwersytet Łódzki, którego pracownicy naukowi podjęli badania w tej kwestii.

Zmieniał się także organizator Muzeum. Z początkiem 1958 r. placówka została przekazana w zarząd Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, zaś po 1964 r. znalazła się w gestii władz powiatowych. W 1975 roku w całej Polsce przeprowadzono reformę administracyjną, na mocy której zlikwidowano powiaty. W związku z tym od tej pory wszystkie sprawy Treder załatwiał u władz wojewódzkich. Franciszek Treder pozostawał aktywny do ostatnich dni swej działalności w Muzeum Kaszubskim.

Po przejściu Franciszka Tredera na emeryturę w 1974 r. stanowisko kierownika Muzeum Kaszubskiego powierzono historykowi Barbarze Wieczorek, której z kolei następcą został Janusz Gierucki. W okresie transformacji po 1989 r. budynki Muzeum zostały skomunalizowane zaś ono samo uzyskało status samorządowej instytucji kultury. Dyrektorem został Norbert Maczulis, który kierował placówką do końca 2014 r. Z dniem 22 stycznia 2015 r. stanowisko dyrektora muzeum objęła Barbara Kąkol.


Muzeum posiada dwa działy: etnograficzny (E) i artystyczno-historyczny (AH). Działy te posiadają następujące kolekcje:

AH: sztuka, licząca ponad 1646 obiektów, która obejmuje rzeźbę ludową i nieprofesjonalną, malarstwo ludowe i malarstwo nieprofesjonalne,

Dokumentacja:   materiały piśmienne (rękopisy, maszynopisy, wydruki, wycinki prasowe, druki ulotne), materiały ikonograficzne (fotografie, plakaty, mapy,)


E: kultura materialna, licząca blisko 2041 obiektów, obejmuje meble, narzędzia, sprzęty gospodarskie, rzemiosło, wyposażenie gospodarstwa domowego, ceramikę oraz pamiątki regionalne, akcesoria obrzędowe, zabawki, instrumenty muzyczne,


stroje, hafty , liczące 261obiektów, obejmujące ubiór 77 szt., buty 11 par, biżuteria 17 szt.

Założenia do realizacji

* digitalizacja wszystkich zbiorów, upowszechnianie i udostępnianie zbiorów i wiedzy o zbiorach,

* proces relokacji części zbiorów do nowego oddziału przy ulicy Klasztornej 6

* realizacja planowanych remontów w budynku głównym muzeum (2025-2026) polegających na poprawie ich stanu technicznego (wymiana belkowania)

* za priorytet strategiczny na lata 2025-2030 uznajemy stworzenie nowej ekspozycji w budynku dawnego młyna przy ul. Klasztornej 6

* porządkowanie istniejącej kolekcji i podniesienie jej wartości merytorycznej poprzez dopracowanie koniecznych danych informacyjnych i kontekstowych.


Kryteria w kierunkach rozwoju zbiorów

Według planów, gromadzenie nowych zbiorów ograniczone być powinno jedynie do obiektów etnograficznych i historycznych wiążących się w sposób bezpośredni z historią, kulturą i sztuką Kaszub, a w szczególności Powiatu Kartuskiego. Przedmiotów niepowtarzalnych i o istotnym znaczeniu dla rozwoju kultury narodowej i regionalnej.

Muzeum zbiera obiekty takie jak:

- dzieła sztuki ludowej: rzeźby, obrazy, grafika;

- przedmioty codziennego użytku: meble, narzędzia, sprzęty gospodarskie, rzemiosło, wyposażenie gospodarstwa domowego, ceramika;

- tkaniny: elementy strojów, materiały, hafty;

- dzieła kultury społecznej: akcesoria obrzędowe, szopki, zabawki, instrumenty muzyczne, ozdoby, dewocjonalia;

- dokumentacja etnograficzna: materiały piśmienne (rękopisy, maszynopisy, prasa, druki ulotne), materiały ikonograficzne (fotografie, rysunki, plakaty, mapy);

- książki dotyczące historii i etnografii Kaszub.


Sposoby nabywania i finansowania kolekcji

Nowe eksponaty Muzeum pozyskuje na drodze zakupu lub z darów przekazanych przez osoby żyjące lub zgodnie z zapisem testamentowym pozostawionym przez osoby zmarłe. Każdorazowo zgodę na zakup lub przyjęcie darowanego obiektu wyraża Dyrektor Muzeum. Fundusze na zakup pochodzą z budżetu własnego Muzeum.

Organizacja pracy przy rozwijaniu kolekcji

Osoby zainteresowane przekazaniem (w formie sprzedaży lub daru) nowych obiektów do Muzeum kontaktują się z jego pracownikami, którzy zbierają wstępne informacje, sprawdzając m. in. czy charakter i historia przedmiotu jest zgodna z profilem Muzeum. Następnie przekazują te informacje Dyrektorowi Muzeum, który podejmuje decyzje o przyjęciu obiektu. Pracownicy Muzeum mogą również wychodzić z inicjatywą pozyskania nowych obiektów, o istotnym znaczeniu dla rozwoju kolekcji Muzeum, których pozyskanie może nastąpić np. drogą zakupu na aukcjach internetowych. Ostateczną decyzję o przeprowadzeniu takiego zakupu podejmuje jednak zawsze Dyrektor Muzeum.


Potencjał i możliwości udostępniania zbiorów

Siedzibą Muzeum jest budynek podmiejskiej willi z początku XX w., przy ul. Kościerskiej 1 w Kartuzach. Jego powierzchnia wystawiennicza ogranicza się do kilku pomieszczeń zlokalizowanych na parterze i pierwszym piętrze gmachu, uzupełnioną o przestrzeń warsztatowo – magazynową znajdującą się w piwnicy i na poddaszu.

Do muzeum należy również dawny budynek gospodarczy, zlokalizowany obok willi. W 2019 r. obiekt ten został zrewitalizowany i wyposażony w nową salę konferencyjną i przestrzenie wystawiennicze, co zwiększyło możliwości wystawiennicze Muzeum.

Ponieważ oba te budynki są obiektami zabytkami, nie ma możliwości ich rozbudowy, co w dalszej perspektywie znacząco ogranicza możliwości gromadzenia dalszej kolekcji przez Muzeum.


Podstawy prawne

Muzeum Kaszubskie im. Franciszka Tredera w Kartuzach działa na podstawie:

ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz. U. z 2012 r. poz. 987, z późn. zm.);

ustawy z dnia 25 października 1991r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej ( Dz. U. z 2012 r. poz.406, z późń. zm.);

ustawy z dnia 8 marca o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594, z późn. zm.);

ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885, z późn. zm.);

ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013r. poz. 330, z późn.zm.);

statutu Muzeum Kaszubskiego im. Franciszka Tredera w Tredera w Kartuzach z dnia 29 kwietnia 2025.

Muzeum udostępnia swoje zbiory do celów naukowych oraz ekspozycyjnych w sposób fizyczny (użyczenie przedmiotów) oraz w postaci udostępniania ich wizerunków (fotografie cyfrowe).

Kwerenda

Osoby prywatne, instytucje i firmy mogą bezpłatnie zlecić przeprowadzenie kwerendy pracownikom Muzeum. W szczególnych przypadkach Muzeum zastrzega sobie prawo do odmowy jej przeprowadzenia.

Wniosek w sprawie przeprowadzenia kwerendy w Muzeum powinien zawierać następujące informacje:

  • imię i nazwisko osoby prywatnej/nazwa instytucji i adres,
  • kontakt (nr telefonu, e-mail),
  • cel kwerendy (wystawa, publikacja, praca naukowo-badawcza, inny).

Użyczenie zbiorów

Muzeum nie użycza zbiorów w postaci fizycznej osobom prywatnym.

Każdorazowe udostępnienie zbiorów wymaga zgody Dyrektora Muzeum.

Wniosek w sprawie użyczenia muzealiów z Muzeum powinien zawierać następujące informacje:

  • nazwa instytucji i adres,
  • cel wypożyczenia (np. wystawa, projekt badawczy),
  • miejsce eksponowania obiektów (adres) z opisem warunków przechowywania i zabezpieczeń przed pożarem i kradzieżą,
  • okres wypożyczenia (daty)
  • dane osoby odpowiedzialnej za przygotowanie wystawy (imię, nazwisko, nazwa stanowiska, telefon, e-mail),
  • Imię i nazwisko osoby upoważnionej do odbioru i zwrotu eksponatów
  • Szczegółowy wykaz obiektów  (autor, tytuł, nr inwentarzowy)

Użyczenie muzealiów potwierdza się protokołem zdawczo-odbiorczym.

Udostępnienie wizerunków zbiorów

Muzeum udostępnia wizerunki zbiorów w postaci cyfrowej zarówno instytucjom, firmom jak i osobom prywatnym.

Każdorazowe udostępnienie wizerunków zbiorów wymaga zgody Dyrektora Muzeum.

Wniosek w sprawie udostępnienia wizerunków zbiorów z Muzeum powinien zawierać następujące informacje:

  • imię i nazwisko osoby prywatnej/nazwa instytucji i adres,
  • cel udostępnienia (np. wystawa, projekt badawczy).

  • Szczegółowy wykaz obiektów  (autor, tytuł, nr inwentarzowy).

Przekazanie udostępnionych wizerunków zbiorów w postaci fotografii cyfrowych nastąpi za pośrednictwem poczty e-mail.

Muzeum może pobierać opłaty za przygotowanie i udostępnianie zbiorów do celów innych niż zwiedzanie, w szczególności za kopiowanie, sporządzanie reprodukcji lub fotografii, przygotowywanie zbiorów do wypożyczenia oraz ich wypożyczenie.

Wysokość opłat, o których mowa w ust. 1, ustala dyrektor muzeum. W uzasadnionych przypadkach dyrektor muzeum może ustalić opłatę ulgową lub zwolnić z opłaty.

Nie pobiera się opłat za wypożyczenia muzealiów między muzeami krajowymi oraz, pod warunkiem wzajemności, między muzeami z siedzibą w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej oraz w państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

W przypadku ustalania i pobierania opłat za czynności, o których mowa w ust. 1, podejmowane w ramach udostępniania informacji sektora publicznego do ponownego wykorzystywania stosuje się przepisy ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (Dz. U. poz. 1641).

Zał. do zarządzenia 4/12/2024

Regulamin zwiedzania Muzeum Kaszubskiego

im. Franciszka Tredera w Kartuzach

  1. Zwiedzanie ekspozycji muzealnych w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach (dalej; MKK) odbywa się w godzinach i dniach wymienionych na stronie internetowej MKK oraz na tablicach informacyjnych znajdujących się przy wejściu do muzeum.

  2. Dzieci poniżej 12 roku życia mogą przebywać w Muzeum wyłącznie pod opieką osoby dorosłej.

  3. Szczegółowe informacje dotyczące zwiedzania ekspozycji stałych i wystaw czasowych, wnętrz czasowo niedostępnych, cen biletów są zamieszczane w kasie biletowej oraz na stronie internetowej MKK.

  4. Do zwiedzania ekspozycji muzealnych uprawnia bilet wstępu do MKK

  5. . Kasa biletowa przyjmuje płatność w złotówkach, akceptuje karty płatnicze VISA i MasterCard oraz płatność z użyciem kodu BLIK.

  6. Rezerwacja biletów dla grup zorganizowanych jest możliwa poprzez kontakt mailowy (adres na stronie internetowej) oraz telefoniczny (58 681 14 42).

  7. Zwiedzanie z przewodnikiem jest możliwe poprzez dokonanie rezerwacji mailowej, telefonicznej lub na miejscu. W przypadku zakupu usługi przewodnickiej na miejscu może wystąpić czas oczekiwania na przewodnika – jednak nie dłuższy niż 45 minut.

  8. Grupy szkolne  mogą przebywać w Muzeum wyłącznie pod opieką nauczyciela/opiekuna.

  9. Nauczyciel/ opiekun grupy szkolnej jest odpowiedzialny za dyscyplinę osób, które pozostają pod jego opieką.

  10. Przewodnik odpowiada za zachowanie osób, które są przez niego oprowadzane, szczególnie  w kwestii przestrzegania przez nie Regulaminu.

  11. Muzeum zastrzega sobie prawo wyłączenia dostępu zwiedzających do określonej części Muzeum lub Wystaw Muzeum. Informacja o ograniczonym dostępie zostanie podana do wiadomości zwiedzających w sposób umożliwiający zapoznanie się z nią przed zakupem biletu.

  12. Dokumenty uprawniające do zakupu biletu zniżkowego należy okazywać przed jego zakupem.

  13. Warunkiem zwiedzania ekspozycji jest okazanie ważnego biletu wstępu lub dokumentu potwierdzającego zwolnienie z opłaty za wstęp muzeum.

  14. Muzeum nie ponosi odpowiedzialności za rzeczy wartościowe, dokumenty i pieniądze pozostawione w szatni czy na terenie muzeum.

  15. Na terenie MKK należy stosować się do zaleceń personelu muzeum.

  16. Teren Muzeum jest chroniony i monitorowany.

  17. Na terenie MKK obowiązują następujące zakazy:

    • dotykania eksponatów i elementów wystroju wnętrz, wchodzenia za bariery ochronne, siadania na meblach, biegania i ślizgania się na posadzkach, poręczach;

    • samowolnego dokonywania przemieszczeń elementów wyposażenia Muzeum,

    • wprowadzania i wnoszenia zwierząt (z wyłączeniem psa przewodnika osoby z niepełnosprawnością);

    • palenia tytoniu oraz używania otwartego ognia;

    • przebywania w stanie nietrzeźwym oraz pod wpływem innych środków odurzających;

    • wnoszenia i spożywania artykułów spożywczych i napojów;

    • wnoszenia broni palnej i ostrych przedmiotów;

    • wchodzenia do pomieszczeń służbowych znajdujących się poza ekspozycjami;

    • wprowadzania do budynku Muzeum rowerów, hulajnóg, deskorolek i innych podobnych urządzeń jeżdżących

    • fotografowania i filmowania z użyciem statywu, z użyciem lampy błyskowej lub innego sztucznego oświetlenia;

    • głośnych rozmów i korzystania z telefonów komórkowych w sposób zakłócający komfort innych zwiedzających przebywających w pobliżu.

  1. Osoby nietrzeźwe, będące pod wpływem narkotyków lub zachowujące się w sposób, który zagraża bezpieczeństwa zbiorów czy osób, zakłócające porządek zwiedzania innym zwiedzającym, naruszające ogólnie przyjęte normy zachowania w miejscach publicznych i wymienione w pkt 10 regulaminu mogą być poproszone o opuszczenie MKK; w szczególnych przypadkach mogą być podjęte w stosunku do nich kroki prawne.

  2. Za szkody powstałe w wyniku działania zwiedzającego lub osoby będącej pod jego opieką zwiedzający ponosi odpowiedzialność zgodnie z przepisami prawa.

  3. Za osoby niepełnoletnie odpowiedzialność ponoszą rodzice lub opiekunowie.

  4. Toalety dostępne są wyłącznie dla zwiedzających muzeum w godzinach otwarcia obiektu.

  5. Ostatnie wejście do MKK możliwe jest najpóźniej na 30 minut przed zamknięciem oddziału.

  6. Zwiedzający są zobowiązani do opuszczenia MKK do godziny zamknięcia. Zamknięcie MKK oznacza moment, do którego osoby zwiedzające powinny opuścić muzeum, uwzględniając przy tym czas konieczny do odebrania przedmiotów pozostawionych w wyznaczonym miejscu do przechowywania.

  7. Wszystkie powyższe zasady obowiązują w obu obiektach Muzeum Kaszubskiego : budynku głównym i budynku zrewitalizowanym.

 

Dokument do pobrania (PDF, 170 KB)

Autorski program działania (funkcjonowania i rozwoju) Muzeum Kaszubskiego

im. Franciszka Tredera w Kartuzach na lata 2025-2032

Barbara Kąkol

Kartuzy, 19.12.2024 r.

Muzeum Kaszubskie im. Franciszka Tredera w Kartuzach jest samorządową instytucją kultury, obejmującą dziedzictwo materialne i niematerialne Kaszub. Zostało założone w 1945 roku. Jest ważną placówką muzealną na mapie kulturalnej Kaszub i kraju. Spośród ponad tysiąca muzeum w Polsce, jest jednym z 129 muzeów wpisanych w Państwowy Rejestr Muzeów, który prowadzi MKiDN w celu potwierdzenia wysokiego poziomu merytorycznej działalności i znaczenia zbiorów.

Muzeum Kaszubskie im. Franciszka Tredera w Kartuzach na przestrzeni ostatnich lat bardzo się zmieniło. Zmieniło się także podejście do muzeum. Służy ono zarówno mieszkańcom naszej gminy, jak i turystom a także jest ważnym punktem na turystycznej mapie i kraju. Wciąż się rozwija w dziedzinie coraz lepszego opracowania i eksponowania zbiorów a także wzbogaca ofertę wystawienniczą, edukacyjną i wydawniczą. Ponadto stawia na awangardowe projektowanie przestrzeni wystawienniczych.

Wizja

Muzeum Kaszubskie w Kartuzach jest instytucją przyjazną i widoczną w przestrzeni miasta i całego Regionu. Jest otwarte na wyzwania współczesności. Aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym Kaszub. Jest miejscem spotkań, dialogu, debat i wielu inicjatyw tworzonych wspólnie z przedstawicielami różnych środowisk w tym społeczności lokalnej.

Kreuje tożsamość, dba o przeszłość, ale skierowane jest do przyszłości. Troszczy się o uwagę współczesnego odbiorcy na rewolucyjnym poszerzeniu przestrzeni muzealnej i jej funkcjonalności.

Misja

Misją Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach jest ochrona dziedzictwa kulturowego materialnego i niematerialnego Kaszub. Muzeum gromadzi, chroni, dokumentuje, promuje dziedzictwo historyczne i kulturowe Kaszub oraz wsłuchuje się w współczesnych mieszkańców.

Cele i inicjatywy strategiczne

  • ochrona dziedzictwa kulturowego materialnego i niematerialnego Kaszub (szczególna opieka nad zabytkami etnograficznymi i artystyczno-historyczne).

  • rozwój działalności wystawienniczej, naukowej, konserwatorskiej,

  • rozwój działalności wydawniczej, twórczości regionalnej.

  • digitalizacja i inwentaryzacja zbiorów

  • pozyskiwanie zbiorów

  • popularyzacja historii i tradycji Kaszub

  • zapewnienie właściwych warunków zwiedzania i korzystania ze zbiorów

  • promocja współczesnych twórców, artystów Kaszub

  • poszerzenie przestrzeni magazynowej

  • modernizacja wystawy stałej

W związku z nieustannym poszerzaniem kolekcji muzealnej konieczne jest stworzenie dodatkowej przestrzeni magazynowej i ekspozycyjnej.

Ochrona dziedzictwa

Ochrona dziedzictwa wiąże się nie tylko z odpowiednim przechowywaniem zbiorów , zabezpieczeniem ich przed kradzieżą i innymi nieszczęśliwymi zdarzeniami ale i przejęciem zabytków, ochroną ich przed zniszczeniem, konserwacją i prowadzeniem nad nimi badań.

Bezpieczeństwo

Dbałość i utrzymanie systemu bezpieczeństwa zbiorów muzealnych w sytuacjach nadzwyczajnych jest szczególnie istotnie w czasie toczących się wojen na świecie. Stąd należy podjąć działania w celu budowy bezpieczeństwa instytucjonalnego muzeum, utrzymania systemu ochrony dziedzictwa narodowego na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych. W tym celu należy uaktualnić plan ochrony muzeum oraz stworzyć plan operacyjny funkcjonowania muzeum w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny.

Utrzymanie infrastruktury (remonty i inwestycje utrzymaniowe) Muzeum dąży do zapewnienia dobrego stanu funkcjonowania posiadanej infrastruktury w oparciu o zabezpieczone środki finansowe w wysokości odpowiedniej do kosztów jej bieżącego utrzymania. W związku z tym niezbędne jest opracowanie planu remontów i inwestycji bieżących, polegające na zaprojektowaniu i zrealizowaniu przedsięwzięć w danym roku kalendarzowym w kontekście bieżących potrzeb muzeum według ustalonego budżetu na dany rok kalendarzowy.

Nowe Muzeum Historii Kartuz

Szczupłe i już niewystarczające do obecnego funkcjonowania warunki lokalowe Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach przy ulicy Kościerskiej nie mogą sprostać właściwemu i satysfakcjonującemu eksponowaniu zasobów muzealnych, których liczba wciąż przybywa, a także roli edukacyjnej i kulturotwórczej placówki.

Muzeum cieszy się coraz bardziej rosnącym zainteresowaniem społecznym, czego przykładem jest różnorodna i bogata działalność kulturalna, wzrastająca liczba odwiedzających ekspozycję muzealną, rosnąca liczba uczestników imprez organizowanych przez Muzeum oraz liczba podmiotów instytucji i organizacji współpracujących z Muzeum.

Dyrekcja Muzeum ma świadomość, jak wiele dziedzin składających się na unikalną historię i zasoby Kartuz oraz ziemi kartuskiej wymaga przedstawienia w sposób nowoczesny na miarę XXI wieku.

Na potrzeby projektu Oddziału Muzeum Kaszubskiego powinien być zaadoptowany budynek dawnego młyna klasztornego przy ulicy Klasztornej 18.

Tematyka ekspozycji ma obejmować przekrojowo kilka tematów:

  1. Przedstawienie historii ziemi kartuskiej na tle zmieniających się czasów, od prehistorii po współczesność: grodzisko Zamkowa Góra (rezerwat buków), zabytki archeologiczne z terenu Pomorza w tym Kartuz: monety, bursztyn, fragmenty naczyń, mapę przedstawiająca lokalizację rezerwatu przyrody Zamkowa Góra i laserowy skan lotniczy grodziska, widokówki

  2. Przedstawienie historii, idei, dorobku kulturowego i cywilizacyjnego Zakonu Kartuzów oraz wybitnych postaci z nim związanych.

  3. Przedstawienie dawnej historycznej i technicznej funkcji budynku - siedziby Oddziału Muzeum, jako młyna i spichrza zakonu kartuzów,

  4. Zaprezentowanie kompleksowego układu przestrzennego Kartuzji Gdańskiej, w tym budynków gospodarczych: gorzelni, spichlerza, browaru, stajni, pokoju gościnnego, domu rybaka, murów, bram, kanałów i stawów oraz folwarku, kapliczki na Górze Spiczastej, karczmy i kościoła dla ludności, klasztornych stawów „różaniec Maryi”, szkoły- może w formie multimediów (poprzez AR).

  5. Przedstawienie dziejów rozwoju układu przestrzennego Kartuz jako osady przyklasztornej, wsi, później miasteczka, na podstawie starych planów miasta wg Jerzego Stankiewicza oraz prezentacji multimedialnej zachowanych zabytkowych obiektów architektonicznych w formie planszy makiety (duży stół interaktywny).

  6. Wielokulturowe Kartuzy: społeczność kaszubska, polska, niemiecka i żydowska Kartuz

  7. Przedstawienie Kartuz jako letniska i kurortu międzywojennego: obiekty turystyczno-wypoczynkowe, hotelowe, restauracyjne, przyrodnicze: Gaj Świętopełka formalny rezerwat przyrody (mapa), parki miejskie, pomniki przyrody (jesion i niezliczone fotografie mieszkańców Kartuz pod jesionem, lipa pod murem klasztornym i inne), dawne fotografie i widokówki, zielone Kartuzy.

  8. Przedstawienie mieszczańskiej kamienicy kartuskiej i warunków życia kartuzian

  9. Przedstawienie Kartuz jako miasta o najwyższej identyfikacji kaszubskiej, w przeszłości ośrodka naukowego (Kaszubskie Towarzystwo Ludoznawcze Verein für Kaschubische Volkskunde, Kartuzy 1907), ośrodka politycznego i wydawniczego związanego z rozwijaniem identyfikacji kaszubskiej (Zrzeszenie Regionalne Kaszubów, Kartuzy 1929) w którym żył i tworzył dr Aleksander Majkowski, dr Friedrich Lorentz - znakomity niemiecki slawista językoznawca i badacz języka kaszubskiego oraz Zrzeszińcy (Jan Rompski i inni). Tu walorem jest bliskość cmentarza z grobami A. Majkowskiego, J. Rompskiego, F. Marszałkowskiego i in. oraz niedalekiego miejsca zamieszkiwania F. Lorentza przy Wzgórzu Wolności.

  10. Sławni i zasłużeni mieszkańcy Kartuz.

  11. Legendy kartuskie

  12. Jedno pomieszczenie konferencyjne oraz jedno pomieszczenie na wystawy czasowe

  13. W piwnicy budynku z ekspozycją cegły gotyckiej kawiarnia - piwiarnia, i eksponaty ze związanych z Kartuzami napojów markowych: likier kartuzów, wódka Kartuzyanka, piwa + fotografie z wystroju kaszubskiego dawnych restauracji (np. Kaszubska z ulicy Dworcowej), kartuskich pieniędzy itp.

Edukacja

Nowa oferta edukacyjna i wystawiennicza – szansą na podbicie serc lokalnej i przyjezdnej publiczności.

Muzeum Kaszubskie posiada pośród swoich propozycji edukacyjnych stałą ofertę interaktywnych lekcji muzealnych skierowanych do uczniów przedszkoli, szkół podstawowych i średnich. Muzeum Kaszubskie posiada ofertę zajęć edukacyjnych dostosowaną do wieku odbiorcy, którą każdego roku wzbogaca o nowe tematy. Zakłada ona edukację dzieci i młodzieży w oparciu o tradycje, historię miasta i regionu. Program realizowany na gruncie zbiorów muzealnych pozwala nie tylko zapoznać się z dziedzictwem Kaszub ale jest i formą promocji zbiorów. W celu kultywowania tradycji warto zaprosić do współpracy twórców ludowych, którzy podzielili by się nie tylko swoją wiedzą, talentem, ale i poprowadzili zajęcia z zakresu malarstwa, rzeźby, plecionkarstwa, ceramiki, itp.

W ramach współpracy z artystami, muzeum organizuje plener malarski. W celu poszerzenia zainteresowań sztuką proponujemy zorganizowanie pleneru dla młodych ludzi, amatorów, którzy chcieliby rozwijać swe pasje. Ponadto do oferty edukacyjnej warto dodać naukę tańca kaszubskiego w formie zabawy tanecznej, czy też naukę języka kaszubskiego.

Sala Gości

W Muzeum odbywają się liczne spotkania, debaty, prelekcje z uznanymi artystami, pisarzami, naukowcami. Ponadto w gościnnych progach instytucji spotykają się członkowie Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Kaszubskiego, hafciarki z Klubu Modre Niteczki, uczący się języka kaszubskiego. Chciałabym, aby odbywały się także spotkania luźne, dla wszystkich innych osób. W tym celu proponuję stworzenie i wytyczenie przestrzeni spotkań dla mieszkańców z programem działania. Sala będzie rodzajem kreatywnej przestrzeni, w której spotykać się będą i wymieniać doświadczeniami mieszkańcy różnych profesji. Będzie to miejsce budowania więzi społecznych, realizowania własnych projektów, poszerzania zainteresowań i talentów.

Oferta cyklicznych wydarzeń w muzeum

Poza udostępnianiem ekspozycji stałej, Muzeum Kaszubskie jest koordynatorem wielu cennych inicjatyw. Wśród nich odnajdziemy tworzenie i prezentowanie wystaw czasowych, prelekcji, wykładów. Kolejną formą działania Muzeum jest organizowanie interesujących pokazów. Są to np. pokazy wydobywania bursztynu, pokaz wyrabiania masła, pokaz wyrabiania ciasta chlebowego i pieczenie bułeczek – kukli ( w tym celu wybudowaliśmy piec chlebowy w ogrodzie muzeum). Nie można zapomnieć o wartościowych wydarzeniach plenerowych organizowanych przez Muzeum Kaszubskie, takich jak np. Festiwal Nalewki Kaszubskiej, jarmark Etno Prezentacje, atrakcyjne obchody Nocy Muzeów czy też Święto Złotnicy – wielka wystawa czasowa prezentująca haft wykonany złotą i srebrną nicią będący majstersztykiem rękodzieła ludowego. Są to wydarzenia cykliczne, których oczekują mieszkańcy i turyści. Bardzo dobrze przyjęło się Święto Flagi Kaszubskiej, które muzeum organizuje z Urzędem Miejskim w Kartuzach. Stąd proponuję, aby nadal ich organizację kontynuować i promować. W tym celu na przełomie grudnia i stycznia 2025 roku zespół składający się z pracowników muzeum, członków Rady Muzeum i Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Kaszubskiego omówi i ustali strategię promocji imprez i działań muzealnych. Przy planowaniu wydarzeń wzięte zostaną pod uwagę kompetencje i potrzeby mieszkańców, turystów, artystów i innych grup odbiorców.

2025 rok będzie też niezwykle ważnym rokiem dla działalności muzeum, gdyż obchodzić będzie swój jubileusz – 80-lecia istnienia. W związku z tym proponuję, aby odbyły się/powstały wystawy, debaty, spotkania, publikacje traktujące o działalności muzeum na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Warto stworzyć pikniki – które mogą być nowym stylem życia kulturalnego skupionego wokół muzeum.

Ponadto warto opracować kolejne wystawy wykorzystujące nowe technologie, wdrożyć ciekawe rozwiązania architektoniczne. Warto nadmienić, że muzeum posiada wystawę z elementami rozszerzonej rzeczywistości i grę VR, które warto rozwijać i poszerzać o nowe elementy.

Eksponaty Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach prezentują obiekty związane z zajęciami kaszubskiej ludności od tych codziennych wykorzystywanych przy pracy na jeziorach, morzu, roli, gospodarstwie, do wytworów artystycznych. Przedmioty te w większości odzwierciedlają życie Kaszubów z okresu XIX i I poł. XX wieku. Zbiory na ekspozycji stałej można nieco przekomponować i ożywić. W tym celu pragnę/niemy napisać projekt do Narodowego Centrum Kultury o dofinansowanie ożywiania archiwalnych zdjęć i pocztówek obrazujących życie codzienne Kaszubów. Dzięki temu zwiedzający będą mieli wrażenie oglądania archiwalnych filmów, a nie starych fotografii.

Aby wdrożyć nowe pomysły, należy badać potrzeby naszych odbiorców i zadbać o jakość doświadczenia zwiedzania. Ważne są dla mnie/ dla nas relacje społeczne, w których odgrywamy ważną rolę.

Działalność wystawiennicza

Działalność wystawiennicza wynika ze specyfiki gromadzonych zbiorów oraz sztuki wytwarzanej w naszym regionie. W salach wystaw czasowych prezentowane są wystawy tematyczne, które uzupełniają wiedzę o bogatym dziedzictwie kulturowym oraz promują działalność artystyczną osób działających na tym terenie.

Głównym zadaniem strategicznym jest podniesienie jakości (estetycznej i merytorycznej) przygotowywanych wystaw oraz ich atrakcyjności. Związane jest to z poświęceniem większej ilości czasu na daną ekspozycję, planowaniem i opracowywaniem scenariuszy z minimum rocznym wyprzedzeniem, a także zwiększeniem środków (w tym finansowych) na ten cel.

Kadry (kompetencje, pasja, zaangażowanie, kreatywność)

Stworzenie zgranego zespołu Muzeum, dobrze wykształconego, może aspirować do instytucji naukowej, której poziom podejmowanych inicjatyw badawczych jest wysoko oceniany. Jednym z celów jest motywowanie i wspieranie pracowników Muzeum do podnoszenia swoich kompetencji naukowych. Pragniemy kontynuować i zacieśnić dobrą współpracę na niwie naukowej z Uniwersytetem Gdańskim i Uniwersytetem Pomorskim w Słupsku.

Budżet

Gmina Kartuzy zapewnia środki potrzebne do utrzymania i rozwoju Muzeum. Muzeum ma możliwość pozyskania środków na finansowanie działalności z funduszy zewnętrznych (z programów unijnych i krajowych oraz od sponsorów)

Źródłami finansowania działalności Muzeum są przychody z prowadzonej działalności, w tym ze sprzedaży składników majątku ruchomego, przychody z najmu i dzierżawy składników majątkowych, dotacje podmiotowe i celowe, z budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, środki otrzymane od osób fizycznych i prawnych oraz z innych źródeł. Muzeum posiada własne środki finansowe ze sprzedaży biletów, publikacji, pamiątek, warsztatów, wynajmu pomieszczeń, usług przewodnickich.

W perspektywie strategii funkcjonowania Muzeum na lata 2025 – 2032 przewiduje się pozyskanie środków finansowych (stałej subwencji) na rozwój Muzeum od Starostwa Powiatowego w Kartuzach.