Ekspozycje Muzeum Kaszubskiego
Eksponaty naszego Muzeum prezentowane są w siedmiu salach wystawowych budynku głównego. Na parterze wystawione są dla zwiedzających gości podstawowe obiekty związane z zajęciami tutejszej ludności, na piętrze natomiast przedstawiamy wytwory sztuki ludowej Kaszubów. Głównymi zajęciami ludności kaszubskiej były rolnictwo i rybołówstwo. Fakt ten znalazł zatem odzwierciedlenie na prezentowanych przez nas wystawach. Zebrane przez nas obiekty pochodzą w przeważającej większości z XIX wieku.
Zachęcamy do odbycia wirtualnego spaceru po naszym Muzeum:
Rolnictwo (parter, sala I)
W sali tej przedstawiamy podstawowe narzędzia związane z uprawą roli. Są to zatem radła ramowate, pługi dwurękojeściowe, walec pierścieniowy, brona beleczkowa, kultywatory, z których jeden z prezentowanych na wystawie wykonany został z okorowanego korzenaia a następnie opatrzony trzema żelaznymi gwoździami.
Gospodarstwo domowe (parter, sala II)
W sali przedstawiamy narzędzia stosowane do mierzenia płodów rolnych, ich przechowywania, przetwarzania żywności oraz podstawowy sprzęt kuchenny. Jest zatem beczka na zboże, wydrążona w pniu, korzec i mace plecione z korzeni sosny. Widoczne są również przyrządy służące do obróbki ziarna – stepa ręczna do łuszczenia zboża na kaszę oraz żarna rotacyjne.
Rybołówstwo (parter, sala III)
Rybołówstwo było – poza rolnictwem – wiodącym zajęciem ludności kaszubskiej. Licznie występujące na tym terenie jeziora obfitujące w ryby dostarczały ludności bogatego pożywienia. Rybacy wypływali na połowy w czółnach. Na wystawie widoczne są dwa typy czółen używanych do połowu ryb. Pierwotnie stosowano czółna wykonane z jednego kawałka drewna (dłubanka). W okresie późniejszym stosować zaczęto czółna posiadające dno z kłody, zaś burty były wykonane z poziomych desek.
Garncarstwo (parter, sala IV)
Wraz z rozwojem przemysłu i nasyceniem rynku tanimi wyrobami przemysłowymi dawne kaszubskie warsztaty ludowe zaczęły ulegać likwidacji. Renesans sztuki garncarskiej nastąpił w początkach XX wieku z inspiracji znanych etnografów (założycieli pierwszego w Polsce skansenu) z Wdzydz – Teodory i Izydora Gulgowskich.
Elementy obrzędowości i kultury kaszubskiej (piętro, korytarz)
Eksponujemy tu obiekty związane z obrzędami i zwyczajami dorocznymi, instrumenty muzyczne oraz zabawki ludowe. Szczególnie wyeksponowane zostały atrybuty przebierańców z okresu Bożego Narodzenia tzw. gwiżdżów. Są tu takie obiekty jak: kożuch i korona gwiazdora wykonane ze słomy, maszkary konika, bociana, kozy i kozła, maski diabła, dziada, kominiarza i żołnierza wykonane z futer i tektury.
Sztuka ludowa (piętro, sala I)
Przedstawiamy w tej sali przykłady tradycyjnej i współczesnej sztuki ludowej Kaszub. Wyeksponowane są bardzo bogato zrobione hafty. Szczególnie ciekawie prezentują się dwie najciekawsze, unikatowe kolekcje, jakie posiada nasze Muzeum, a mianowicie: kolekcja XVII 0 XIX – wiecznych czepców kobiecych (złotogłowie) oraz kolekcja XIX – wiecznych obrazów malowanych na szkle.
Posag panny młodej (piętro, sala II)
W sali wyeksponowane zostały przedmioty wchodzące w skład posagu panny młodej. Na kaszubach bowiem tradycją było, że dziewczyna wychodząca za mąż otrzymywała od rodziców posag. W nim było kilka skrzyń wianowych z pościelą, bielizną, sprzęt codziennego użytku, w tym bębenek do palenia kawy, ijanki do prania, tarka, wagi, maselnice.
Izba kaszubska (piętro, sala III)
Wyposażenie tej sali odzwierciedla wyposażenie tradycyjnej izby kaszubskiej sprzed wieku. Sprzęt tu zgromadzony to przede wszystkim meble ludowe codziennego użytku. Charakterystyczną cechą tego sprzętu jest ich funkcjonalność. Większość łóżek tu zgromadzonych mogła być rozsuwana w zależności od sytuacji i potrzeb (np. w nocy). Gdy przybył nieoczekiwany gość i zaistniała potrzeba przenocowania wykorzystywano do tego celu komodę. Najciekawsze z reprezentowanych mebli to łóżko dla młodzieży, które w miarę potrzeby rozsuwano. Rosło ono wraz z dzieckiem.
Kuźnia Bazylego (budynek gospodarczy)
Kuźnia Bazylego
Inicjatywa powstania ekspozycji nawiązującej do pracowni kowala zrodziła się u mieszkańca Kartuz Pana Andrzeja Dąbrowskiego, który zabiegał o to, aby pamiątki po jego dziadku Bazylim nie uległy zniszczeniu a przede wszystkim zapomnieniu. W tym celu Muzeum podjęło starania o zaadaptowanie powierzchni magazynowej na cele ekspozycyjne. I tak magazyn w budynku muzealnym tzw. gospodarczym został przystosowany na wystawę stałą zatytułowaną Kuźnia Bazylego. Praktycznie całą aranżację wystawy przygotował Pan Andrzej wraz ze swoimi synami. W 2019 r. budynek poddany został gruntownej rewitalizacji dzięki czemu sprzęty kowalskie prezentują się w pełnej okazałości.
