W czwartkowy wieczór, 9 listopada 2023 roku, w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach rozmawiano o tożsamości Kaszubów, a to za sprawą nowej książki dra Artura Jabłońskiego pt. „Naród: wspólnota wyobrażona. Jan Rompski do Kaszubów". Rozmowę z autorem poprowadziła prof. Adela Kożyczkowska. Na spotkaniu obecny był Mieczysław Grzegorz Gołuński, burmistrz Kartuz.
Podczas spotkania poruszano między innymi ważną kwestię, kim właściwie są Kaszubi z perspektywy Zrzeszeńców, a zwłaszcza Jana Rompskiego.
Zrzesińcy są formacją intelektualną, która była marginalizowana przez lata w myśleniu o Kaszubach, a przecież byli niezwykle postępowym ruchem intelektualnym w II RP. Jak zauważyła prof. Adela Kożyczkowska, jeśli popatrzy się na dorobek tego ruchu porównując chociażby z Kazimierzem Sośnickim, to u Zrzesińców pojawia się idea państwowości dla myślenia obywatelskiego.
Z kolei Artur Jabłoński podkreślił, że w Kartuzach zaczęło się to wyobrażenie o narodzie kaszubskim, jakim całe życie żyli Zrzeszińcy i najmłodszy z nich - Jan Rompski. To tu powstało Zrzeszenie Regionalne Kaszubów w 1929 r. To tu gazeta "Zrzesz Kaszëbskô" miała pobudzić do czynu masy kaszubskie.
W Kartuzach wreszcie następuje przemiana Mirchova, bohatera powieści Jana Rompskiego Wurvónô spjéva, gdy ten na jeziorze Klasztornym, podczas burzy ratuje dziewczynę, która okaże się jego wyśnioną miłością.
Warto było przyjść do muzeum w Kartuzach i posłuchać o tak ważnych kwestiach jak tożsamość kaszubska, obywatelskość, kaszubskość w przestrzeni publicznej.
Bardzo dziękujemy tym, którzy zechcieli przyjść na spotkanie i wziąć udział w dyskusji na temat pamięci historycznej, języka kaszubskiego w przestrzeni publicznej i w szkole oraz o potrzebie zmiany statusu Kaszubów w Ustawie o mniejszościach z „języka regionalnego" na „mniejszość etniczną". Ci co byli na pewno nie żałowali.
Jan Rompski (1913-1969) – pisarz, działacz narodowy, etnograf, więzień obozu Stutthof związany był z Kartuzami tu się urodził i tutaj jest pochowany.
Spotkanie z dr. Arturem Jabłońskim i jego książką było okazją nie tylko do przypomnienia tej ważnej postaci, ale impulsem do dalszych działań popularyzujących tego wybitnego działacza kaszubskiego.
Książka prowokuje do myślenia i jest źródłem wielu refleksji.
***
Artur Jabłoński – aktywista kaszubski, dziennikarz, pisarz, badacz języka i tożsamości Kaszubów. Pracuje jako asystent na Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego. Pozostaje zaangażowany w ruch kaszubski od 1990 roku, od kiedy związał się ze studenckim pismem „Tatczëzna”. Był prezesem Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, a następnie współzałożył stowarzyszenie osób narodowości kaszubskiej Kaszëbskô Jednota. Współzałożyciel Radia Kaszëbë oraz założyciel prywatnej dwujęzycznej szkoły podstawowej Naja Szkoła. Może pochwalić się kilkoma polskojęzycznymi publikacjami, z których najbardziej ceni sobie esej Kaszubi. Wspólnota narodowa oraz książkami w języku kaszubskim: trzema powieściami, tomikiem opowiadań i dwoma tomikami poezji.
foto. Ryszard Mielewczyk
